Farklı kültürlerin farklı mitolojik hikayeleri ve tanrıları vardır. İnsan bilinçlendiğinden itibaren doğayı anlamaya çalışmış ona çeşitli anlamlar yüklemiş ve evreni kendince yorumlamıştır. Bazen bu yorumlamalara inançları, duydukları, gördükleri öncülük etmiş ve hikayeleştirmiştir. Böylece mitler doğmuş ve algılama sistemimiz tamamen buna göre şekillenmeye başlamıştır. Öncelikle mitoloji nedir , sembolizm nedir bir bakalım. Her kültürün bölgelere göre mitolojisi ve belli başlı yaratılış mitleri vardır. Yine her kültürün tanrı ve tanrıçaları kadar mitolojide kahramanlar karakterler‘i de boldur. Elbette her kültürün toplum mitoloji ilişkisi ve yansımaları vardır. Sitenin geliştirilmesi konusunda bize yardımcı olmak isterseniz üye olabilir veya yorum bölümlerine düşüncelerinizi yazabilirsiniz. Yapacağınız katkılardan dolayı şimdiden teşekkür ederiz.
Kültürlere Göre Tanrı – Tanrıça – Kahramanlar
İskandinavya (Norveç) Mitolojisi ; En yaygın, en bilinen mitoloji hikayelerini barındırır. Son zamanlarda Hollywoodun da üzerine düşmesi onu daha da bilinir hale getirmiştir. Tanrı Odin’i veya Tanri Thor’u duymayan kalmamıştır. Vikinglerin ataları bu mitolojik hikayeleri dünyaya yayma konusunda denizciliğin avantajlarını kullanmışlardır. Nors Mitolojisi olarak da bilinir.
Roma Mitolojisi; Roma İmparatorluğu Hristiyan olmadan önce Akdeniz’in tüm çevresini, ortadoğunun büyük bir kısmını fethedip yönetmeye başlamışlardır. Dolayısıyla tüm mitlerini bu insanlara götürdüler ve bir çok kültürü etkilediler. Tanrı Jupiter en büyük tanrılarındandır. Yine hem bilimde hem sanatta ileri oldukları için günümüzdeki gezegen isimlerinden tutun da bir çok Latince terimin altında Roma Mitolojisi izleri vardır. Romulus ve Remus efsanesi gibi bir çok efsane barındırır.
Yunan Mitolojisi ; Bilimde, sanatta ve felsefede açık fark önde olan Yunan kültürünün tanrılarını, tanrıçalarını herkes biliyor. Çevresindeki tüm kültürleri etkileyen Yunanlıların baş tanrısı Zeus’u karısı Tanrıça Hera’yı, savaş tanrısı Ares’i ve daha nicelerini zamanla ekleyeceğiz. Bir çok kitap, film ve diziye konu olan Yunan Mitolojisi elbette dünya tarihinde önemli yerini koruyacaktır.
Avrupa ve Britanya adalarında yaygın olan mitolojileri başlıklar olarak sıralamak istersek, Kelt Mitolojisi , Kelt İrlanda Mitolojisi , Galler Mitolojisi , Eski Kelt Galler ve İngiliz Mitolojisi , Galler Mitoloji Karakterleri , İrlanda Mitoloji Karakterleri , İskoç Mitoloji Karakterleri gibi başlıklarda toplayabiliriz. Her sayfada detaylı olarak anlatılacaktır.
Japon Mitolojisi ; Günümüzde genellikle ana akım olarak bilinen Japon mitleri Kojiki, Nihon Shoki ve bazı tamamlayıcı kitaplara dayanmaktadır. Kojiki Japonya’nın mitleri, efsaneleri ve tarihi hakkındaki en eski metinlerdir. Shintōshū ise Budist bakış açısıyla Japon tanrılarının kökenini açıklamaktadır. Kore Mitolojisi de incelenecek konular arasındadır.
Polinezya Mitolojisi ; Ünlü Paskalya Adası Heykelleri ile bilinen bu bölgenin mitolojisini sayfalarımıza almazsak büyük eksiklik hissedecektik. Alt bölümler olarak Aborjin Mitolojisi ve Maori Mitolojisi ele alınabilir.
Slav Mitolojisi ; Yunan mitolojisi ya da Mısır mitolojisi’nin aksine, Slav mitolojisi çalışmaları için ilk elden bulunabilecek kaynak azdır. Bazı çelişkili teorilere rağmen (örneğin Veles Kitabı) Slavlar’ın Kiril ve Metodius’un 862’te Slav topraklarına gelişlerinden önce herhangi bir alfabeye sahip oldukları kanıtlanamamıştır. Bu durum, bütün orijinal dini inanışların ve geleneklerin nesilden nesile sözlü kültür aracılığıyla geçmesine neden olmuştur.
Çin Mitolojisi ; Tarihçiler Çin mitolojisinin MÖ 12. yüzyıl sıralarında oluşmaya başladığını varsaymaktadır. Çin mitolojisinin en önemli kısmı ise yazılı dönemde ortaya çıkmıştır. Çin mitolojisi, yaratılış mitleri, halk söylenceleri ile folklorik öğeler, tarihi olaylarla karışmış bir mit yapısı, efsanevi, tanrısal krallar barındıran yapısı ile göze çarpar. Konfüçyüs‘ü unutmamak lazım elbetteki. Çin Yeni Yılı aynı zamanda bir efsaneyi de içinde barındırır. Kadim bir uygarlık olan Çin aynı zamanda kendi astroloji inancına da sahiptir. Çin Astrolojisi sayfasından kısaca bakabilirsiniz, zamanla geliştirilecek sayfalardan birisidir.
Amerikan Mitolojisi ; Amerika kıtasındaki mitolojiler buradaki çoklu kültürler kadar çeşitlidir ve bazıları kıtanın dışına taşınmıştır. Kuzey Kutbu’ndaki yaratılış zamanında hayvan-insan varlıklarına hürmet edilmekteydi. Çünkü yaşayan her şey güç bağlantılıdır ve efsanevi inançlar doğal dünyaya yayılır. Kuzey ve Güney Amerika mitolojileri birbirinden çeşitli ve farklıdır. Aztek, Maya, Çipça ve İnkaların yanı sıra Kuzey ve Güney Amerika Yerlileri dağınık kabileler halinde yaşarlardı. Tek bir büyük uygarlıkları ve gelişmiş mitolojileri yoktu. Genellikle bitki ve hayvanlarda bir çeşit sihirli ya da olağanüstü gücün yaşadığına inanırlardı.
Amerikan kabileleri, 1500’lerde toprakları İspanyollar tarafından işgal ve fethedildiğinde Orta ve Güney, 1500-1800 yılları arasında Fransızlar ve İngilizler tarafından işgal ve fethedildiğinde ise Kuzey Amerika’da yaşamış ve bugün de varlıklarını sürdüren topluluklardır.
Başlıca Aztek mitolojisi – Chilota mitolojisi – İnka mitolojisi – Guaraní mitolojisi- Haiti mitolojisi – Maya mitolojisi – Mapuçe mitolojisi – Olmec mitolojisi – Toltek mitolojisi şeklinde incelenebilir.
Güney Pasifik Mitolojisi ; Avustralya ve çevresinin tanrıları ve mitleri. Elbette ilk akla gelen Aborjin Mitolojisi’dir. Maori Mitolojiside oldukça yaygındır bu bölgede.
Havai Mitolojisi ; Tüm Hawaii mitolojisi ve efsaneleri, Volkan Tanrıçası Pele ile Yağmur Tanrısı Na Maka arasındaki çatışma üzerine kurulu… Bu çatışma, aslında adaların “jeolojik kaderini” de belirliyor… Bilindiği gibi, volkanik adalarda erozyon belli bir süre devam ediyor, ama bir süre sonra ateşin yaratıcı etkisi yağmur ve okyanus sularıyla birlikte yavaş yavaş yok olmaya başlıyor.
Mısır Mitolojisi ve Mısır dini, ibrahimi dinler öncesi, yaklaşık 3 bin yıldan uzun bir süre Mısır’daki insanların inançlarının ve dini uygulamalarının bütünüdür. Ra , Osiris ve Horus en bilinen tanrılarıdır. Mısır Piramitleri ise bu mitolojinin vazgeçilmezleridir.
Sümer Mitolojisi ; Sümerler mezopotamya panteonunu tanrılarını ilk kez yaratan toplumdur. Sümer inanışında her eylem için bir tanrı yer almalıydı ve bu sebeple binlerce tanrı bulunmaktaydı. Ancak bu tanrıların piramit şeklinde hiyerarşik bir yapı içerisinde yer aldıkları da düşünülmekteydi. En başta Kral tanrı Enlil , O’nun yanında başvezir olarak Enki olarak görünmekteydi.
Güneş tanrısı Utu her şeyi görür, adaleti korur, insanlara yardım eder. Bilgelik ve su tanrısı Enki insanların ve sihirbazların koruyucusudur. Venüs yıldızını simgeleyen tanrıça İnanna aşıkların ve savaşçıların koruyucusudur.
Sümerlilerden Samilere geçen kültür aktarımında, Sümer tanrılarının isimleri değişerek Samilerde de karışımıza çıktığını görmekteyiz. Birkaç örnekle açıklayacak olursak Sümerlilerdeki Enki, Akadlılar da Ea adı verilen küçük kardeş, becerileri nedeniyle Tanrı Enlil’in veziri yani başvekili konumundaydı. Tüm tanrıların anası olan, serbest özgür aşkın koruyuculuğunu üstelenen güçlü ve doğaüstü görülen Sümerlilerin İnanna’sı Akadların İştar’ı idi. Sümer gökyüzü tanrısı olan An’ı Babil Mitolojisi nde Anu olarak görmekteyiz.
Arap Mitolojisi ; Arap mitolojisi, Arapların İslamiyet öncesi çoktanrılı inanç ve söylencelerini konu almakla birlikte Hristiyan, Yahudi ve İran dinlerinin de etkisinde kalmıştır. Samilerin bir kolu olan Arapların mitolojisinin bir özelliği de Sümer ve Mezopotamya mitolojisiyle devamlılık konumunda olmasıdır. Toplumların yaşamlarında bir sonraki kültür öncekileri yok etmez, Kutsal anlatılar alındıkları kaynaktan birtakım değişimlerle gelecek nesillere aktarılır ve devam ettirilir. Ayrıca o dönemde çevre bölgelerde yaşayan toplulukların mitolojileri ve inançları da Arap mitolojisiyle büyük oranda etkileşim gösterir. Arapların inanç sistemlerini oluşturmada diğer semitik toplumlarla etkileşim çok önemli roller oynamıştır.
Hint Mitolojisi ; Nepal ve Hint kültürünün bir alt kümesi olarak algılanan Hint mitolojisi, tekdüze bir yapıdan çok farklı gelenek, sınıf, felsefe ve coğrafyaya sahip insanların bir araya getirdiği öyküleri temsil etmektedir. Kutsal metinler olan Vedalardan beslenmektedir. Ramayana destanından da söz etmeliyiz bu noktada.
Türk Mitolojisi ; tarihi Türk halklarının inanmış oldukları mitolojik bütüne verilen isimdir. Eski efsaneler, Türk halklarının eski ortak inancı Tengricilikten ögeler taşımaktan ziyade sosyal ve kültürel temalarla doludur. Bunların bazıları sonradan İslâmî ögeler ile değiştirilmiştir. Dünyanın en eski edebi belgelerinden biri olarak geçen Dede Korkut destanlarının orijinal yapıtları, Vatikan ve Dresden kütüphanelerinde bulunmaktadır. Ege ve Anadolu Uygarlığı mitolojisi ile benzerlikler taşımaktadır.
Türk mitolojisi, birçok araştırmacıya göre aynı Tengricilik’te de olduğu gibi tektanrıcı bir temelden, zamanla çoktanrıcı bir biçime doğru gelişmiştir. Ayrıca tarihi Türk halklarının temasa geçtikleri Zerdüştlük, Mani dini ve Budizm de Türkler’in mitolojisinden izler devralmıştır. Bu yüzden genel bir tanım olan Türk mitolojisine, inançtaki farklı unsurlar göz önünde tutulursa “Türk Mitolojileri” demek daha doğru olabilir.
Türlere Göre Tanrı – Tanrıça – Kahramanlar
Savaş Tanrıları ve Tanrıçaları İnsan önce doğa ile sonra hem doğa hem de diğer insanlarla hep savaş halindeydi. Bu yüzden onlara cesaret verici, savaşlarını kutsayıcı, destek hissi yaratacak tanrılara ihtiyaç duydular. Bu bölümde mitolojideki savaş tanrıları ve tanrıçaları özetlenecek.
Aşk ve Cinsellik Tanrıları ve Tanrıçaları Aşk ve cinsellik her zaman insanlar birlikte olmuştur. Elbette bunların tanrıçaları da…
Gökgürültüsü ve Şimşek Tanrıları ve Tanrıçaları Doğadan korkan insanın en çok gözlemlediği şey gök gürültüsü ve şimşek olması, bunları açıklayamaması ve tanrıların öfkesi olarak görmesi neredeyse her mitolojide kendini gösterir.
Ateş Tanrı ve Tanrıçaları Ateş bir çok kültürde oldukça önemli bir semboldür. Bu açıdan ateşle ilgili geleneklerin yarı sıra ateşle ilgili tanrı ve tanrıçalar da bolca görülmektedir.
Son Yorumlar