Fildişi Mitolojisi

  Mitoloji

Akan halkının en önemli tanrısı her şeyi yaratan Nyame olup, kendisine doğrudan tapınılmamakta daha çok göl, dere, nehir ve ağaçlarda ikamet ettiklerine inanılıp abosom adıyla bilinen küçük tanrılardan yardım istenmektedir. Akanlar aynı zamanda samanfo adını verip tapındıkları ata ruhları tarafından korunduklarına inanılmaktadır. Bugün Müslüman olan Mande halkı başta yaratılış efsaneleri olmak üzere eski dinlerine ait bazı ögeleri İslam ile harmanlayarak yaşatmayı başarmıştır. Mande yaratılış söylencesi iki çift ikizin tohumlardan yaratılması, çok sayıda çocuk sahibi olduktan sonra çocuklarına tarla ekmeyi, müzik yapmayı ve yağmur için dua etmeyi öğretmelerini konu almaktadır.

Gana ve Fildişi Sahili’nde çoğunluk olarak yaşayan Akan halkı Akuapem, Akyem (Abuakwa, Bosome, Kotoku), Asante, Brong-Ahafo, Fante, Kwahu ve Nzema kabilelerinden (abusua) oluşan ve Nijer-Kordofanya dil grubundan Kwa dilini konuşan yaklaşık 40 milyon kişilik büyük bir topluluktur. Akanlarda soy anne üzerinden yürümekte olup, çocuğun ruhunun cinsel ilişki sırasında babadan annenin kanına karıştığına inanılmaktadır. Akan inanışında honam (beden) ile mogya (kan) insanın fiziksel bileşenlerini temsil ederken, kra (yaşam gücü), honhom (tanrısal nefes) ve sunsum (ruh) ruhani fiziksel olmayan bileşenlerini oluşturmaktadır.

İnsan öldüğünde honam ve mogya Asase Yaa adı verilen Toprak Ana’ya karışırken, kra, honhom ve sumsum yaratıcı Nyame’ye geri dönmektedir. İslam ve Hristiyanlığın yayılma alanında bulunmalarına karşın Akanlar atalarının dinlerini terk etmemişlerdir. Akanlar başlangıçta yeryüzüne çok yakın olan gökyüzünde Nyame (yaratıcı)  adlı bir tanrının yeryüzünde ise Abrewa na ni mba adlı Yaşlı kadın ile çocuklarının yaşadığına inanmaktaydı. Gökyüzü yakın olduğu için yaşlı kadın her gün elinde taşıdığı fufu adı verilen havan tokmağını Nyame vurmasından rahatsız olan Nyame bir gün gökyüzüyle birlikte uzağa kaçarak yeryüzünden uzaklaşmıştır. Bu sefer Yaşlı kadın Nyame’ye ulaşmaya çalışmış ve onu geri getirmeye çalışmış, çocuklarına çamur toplarından bir kule inşa ettirmişse de kule yıkılınca pek çok insan ölmüş, kadının hevesi kursağında kalmıştır. Akanlar 7 yıldızdan oluşan bir takımyıldızı Abrewa na ni mba olarak adlandırmaktadır. Akanlar evrende var olan canlı veya cansız her şeyin sumsum adını verdikleri bir ruhu olduğuna inanmakta olup, özellikle Nsamanfo adı verilen ata ruhlarına büyük saygı göstermekte bir işe girişmeden önce mutlaka ata ruhlarına danışmaktadırlar.

Yorum yaz