Mitolojide Burçlar

  Mit

Burçlar, mitlerin bir uygarlıktan diğerine nasıl yayılabileceğine dair mükemmel bir örnektir. ‘Zodyak’ terimi esasen ‘hayvanlar çemberi’ anlamına gelir; her biri ayrı bir hayvan simgesiyle temsil edilen ve on iki bölümden oluşan dairesel bir astrolojik tabloya verilen Yunanca bir isimdir. Ancak bu kavramın kökü Yunanlılardan da öncesine, Sümerliler ve (günümüzün Irak’ı) Babil’e kadar dayanır. Hatta bazı hayvan simgeleri tablonun en eski biçimlerinde dahi kullanılmıştır.

Her uygarlık yıldızlara merakla bakmış, insanlar yıldızların oluşturduğu şekillere ve gökyüzündeki hareketlerine dayanarak harika hikayeler yaratmıştır. Bu yıldız gözlemleri sayesinde gezegenimizden uzaklara yolculuklara çıkmışızdır.

Yunanlıların takım yıldızlara dair kendilerine özgü yorumları vardır, bunlardan bir kısmını aşağıda bulabilirsiniz, bir kısmı ise kaynaklarını Herkül’ün On İki Kahramanlığı mitlerinden alır. Bugün hâlâ gazetelerin astroloji köşelerinden göz kırpan Romalılar zamanla burçları benimsemiş ve isimlerini Romalılaştırmıştır.

Bu herhalde Babilliler’in hoşuna giderdi.

Aries Koç Dünya üzerinde içinde keçi geçen birçok mit olmasına rağmen, Yunanlılar ve Romalılar koçta karar kılmışlardır. Bu koç, İason ve Argonotları’nın derisini Kolhis Kralı Aietes’ten çalmakla görevli, altın postlu koçtur.

Taurus Boğa Bu takımyıldızın M.Ö. 15.000 kadar erken bir tarihte bir boğaya benzetildiği saptanmıştır. Yunan ve Roma mitine göre takımyıldız ya Europa’yı tavlamak için boğa kılığına girmiş Jüpiter, ya da Herakles’in yakaladığı Girit Boğası’dır

Gemini ikizler Castor ve Pollux ikizleri yıldızların arasına çizilmiş birer çöp adam olarak görülebilir. Bu ikizler (kaçırılması büyük Truva Savaşı’nı başlatan) Truvalt Helen’in ve (kocası Agamemnon u savaştan sonra öldüren) Klytaimnestra nın erkek kardeşleridir. Bu iki erkek çocuğu atçılık ve denizcilik ile ilişkilendirilir. Pollux ve Helen, Zeus bir kuğu kılığına girip anneleri Leda’ya tecavüz ettiğinde bir yumurtadan çıkar; bir başka yumurtadan ise babalan Tyndareus olan Castor ve Klytaimnestra çıkar. Dolayısıyla, sadece Pollux ölümsüzdür, ancak Zeus diğer kardeşi de yıldızların arasında ölümsüz kılar.

Cancer Yengeç Herkül, Lerna Hydra’sını alt etmeye çalışırken ona yataklık eden yengecin klasik mitolojide oldukça sönük bir rolü vardır. Herkül bu yaratığı ayağıyla ezerek uzaklara gönderir. Bu yüzden yengeç şimdi yıldızların arasında yaşar.

Leo Aslan Erken dönemde -Mezopotamyalılar tarafından, M.O. 4000 civarında- fark edilen bir başka şekil de aslandır. Yunanlılar ve Romalılar bu şekli Herkül’ün Nemea Aslanı’nı öldürdüğü mit ile ilişkilendirir

Virgo Başak Bu takımyıldız gökyüzünde bir kadın figürü olarak görünür ve çeşit çeşit karakterle bağdaştırılır. Eski Babilliler bu yıldızları tarımsal bereket ile eşleştirmiştir; bu gelenek, kadın figürünü (tahıl ve bitkilerin tanrıçası) Ceres ile özdeşleştiren ve onu bir eğreltiotu tutarken resmeden Romalılarda da devam eder.

Libra Terazi Gökyüzünde terazi simgesini oluşturan yıldızlar, Yunanlılarda Akrep takımyıldızının kıskaçlarıyken, Romalılarda terazinin iki kefesi olarak ayrı bir takımyıldıza dönüşmüştür. (Yıldızların şeklini incelerken hayal gücünü dizginlememek gerekir.) Dünya’nın yıldızlara göre konumu zaman içinde değişir: Terazi takımyıldızı eskiden gökyüzünde sonbahar ekinoksu boyunca görünürdü, gece ve gündüz sürelerinin eşit olması da buna uyardı. Günümüzdeyse bu ekinoks Başak burcuna denk gelir.

Scorpio Akrep Kıskaçları Romalılar tarafından koparılmış olsun ya da olmasın, akrep, Orion (Avcı) Takımyıldızına yakındır ve geceleri gökyüzünde, tam da Orion’un yddızları ufukta parlamaya başladığında görünür. Bu yüzden, akrep, Orion’un kaçtığı bir düşman olarak görülür; ya Orion’un istenmeyen davranışlarının intikamını almak için Diana tarafından ya da herhangi bir yaratığı öldürebileceğine dair övünmesine cevaben Toprak tarafından gönderilmiştir.

Sagittarius Yay Bu takımyıldız, ok ve yayıyla yanındaki akrebi hedef alan bir kentaur -yarı insan yarı at olan varlıklar- olarak resmedilir.

Capricorn Yarı oğlak / Yarı balık Bu yarı oğlak yarı balık şekli 2 Aralık kış gün dönümünde görünür. Yunanlılar ya da Romalılar bu bağlantıyı kurmadan milenyumlar önce dahi kışın başlangıcına benzetilmiştir. Takımyıldıza Pan (Yunan) ya da Faunus (Latin) adı verilmiştir ve mite göre tanrılarla savaşmak için gönderilen canavar Typhon dan saklanmaktadır. Kaçmak için Nil Nehri’ne girip vücudunun alt kısmını bir balığa dönüştürür. Jüpiter onu, tanrılar için verdiği çeşitli hizmetleri ödüllendirmek adına yıldızların arasında ölümsüz kılar.

Aquarius Kova Sınırları en fazla zorlayan yorumlamalardan biri olarak, bu takımyıldız bir testiden su döken genç bir adamı tasvir eder. Klasik mitolojide, Ganymedes (Yunanca) ya da Catamitus (Latince tercümesi) adında genç bir oğlanla özdeşleştirilir. Zeus bu oğlana âşık olur ve onu kaçırmak için bir kartala dönüşüp Olimpos Dağı’na, tanrıların şarap sunucusu olarak yerleştirir. Bu hikaye yakınlardaki Aqııila takımyıldızında (‘kartal’ın Latincesi) resmedilir.

Pisces Balık Burada tasvir edilen, halatla bağlanmış iki balığın, tanrıları öldürmek üzere gelen korkunç yaratık Typhon’dan kaçan Venüs ve oğlu Cupid olduğu söylenir. Faunus (Oğlak) Nil Nehri’ne yüzeyden yüzmek için girerken, bu ikili kendilerini tamamen balığa dönüştürür.

Yorum yaz